හෙරෙ‍ායින් (Heroin) P-1

~ හෙරොයින් අණුවක්  ~

හෙර‍ොයින් යනු ලොව වටා මිලියන ගණනක් මිනිසුන් භාවිතා කරන නීති විර‍ෝධි අධික අබ්බැහිකාරක මත්ද්‍රවයකි. හෙරෙ‍ායින් ප්‍රථමයෙන් නිෂ්පාදනය කරනු ලබන්නේ 1898 දී ජර්මානු සමාඟමක් විසිනි. මෙම නිෂ්පාදනය වෙළද පොළට ඉදිරිපත් කරන ලද්දේ නීති වි‍රෝධි මත්ද්‍රවයක් ලෙසින් නම් නොවෙයි. හෙර‍ොයින් පළමුවෙන්ම භාවිතා කරනු ලබන්න‍ේ ක්ෂය ර‍ෝගයට ප්‍රතිකාර කළ හැකි බෙහෙතක් ලෙස හා මොර්ෆීන් (Morphine) ඇබ්බැහියට ප්‍රතිකර්මයක් ලෙසිනි. වර්ෂ 1850 ගණන් වල දී ඕපියම් (Opium) වලට වු ඇබ්බැහිය ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ ප්‍රධාන ගැටළුයක්ව පැවතුණි. මෙයට විසදුමක් ලෙස ඇබ්බැහි නොවන ප්‍රතිකර්මයක් හා ප්‍රබලත්වයෙන් අඩු රසායන ද්‍රවයක් ලෙස මොර්ෆීන් ඉදිරිපත් කළද වැඩිකල් නොයාම එයටද ඇබ්බැහි වීම ගැටළුවක් විය. මෙම තත්වයට පිළියමක් ල‍ෙස ඇමරිකාව යොදා ගත්තේ ඇබ්බැහි නොවන රසායන ද්‍රවයක් ලෙස සැලකූ හෙරොයින් නම් රසායනයයි. නමුත් වැඩිකළක් නොයාම හෙරොයින් මොර්ෆීන් දරුණු ඇබ්බැහි කාරකයක් ලෙස හදුනා ගැනුනි. හොර‍ොයින් වල අඩංගු ප්‍රධානම රසායනික සංඝටකය ලෙස සලකන්නේ ඩයි ඇසිටයිල් මොර්ෆීන් (C₂₁H₂₃NO₅) ය.

පිරිසිදුකම අනුව (Purity) හෙර‍ොයින් කාණ්ඩ හතරකට බෙදා දැක්විය හැකිය.

1.  No. 4 - අතිශයින්ම පිරිසිදු හෙර‍ොයින් මේ කාණ්ඩයට වැටේ. සුදු පැහැති කුඩක් ලෙස දක්නට ලැබේ. ඉක්මනින් හා පහසුවෙන් දියවන අතර පහසුවෙන්ම එන්නත් මාර්ගයෙන් ශරීර ගත කරගත හැක.
2.  No. 3 - දුඹුරු සීනී (Brown sugar) සාමාන්‍යයෙන් දුම් වැටි ලෙස සකසා පානය කළ හැක. දුඔුරු පැහැතිය.
3.  No. 1 සහ No. 2 - සකස් නොකරන ලද හෙර‍ොයින් මේ කාණ්ඩ වලට වැටේ.

හෙර‍ොයින් නිපදවීමට යොදා ගනු ලබන්න‍ේ ඕපියම් ප‍ොපි (Opium Poppy) නම් වු ශාකයයි. මෙම ශාකය උද්භිද විද්‍යාත්මකව හදුන්වන්නේ Papaver somniferum ලෙසයි. ලෝකය‍ේ මෙම ශාකය වගා කරන ප්‍රධාන කළාප දෙකක් දක්නට ලැබේ.

•  රන් චන්ද්‍රවංකය (Golden Crescent) - මෙය මධ්‍යම, දකුණු හා බටහිර ආසියාව හරහා පැතිරුණු ප්‍රදේශයකි. ඇෆ්ගනිස්තානය, ඉරානය හා පාකිස්තානය යන රටවල මෙම ප්‍රදේශය පිහිටා ඇත.
•  රන් ත්‍රිකෝණය (Golden Triangle) - මෙය අග්නිදිග ආසියාවේ වර්ග කීල‍ෝමීටර 950,000 ක පමණ කඳු ප්‍රදේශ ආවරණය කරමින් මියන්මාරය, ලාඕස් හා තායිලන්තය යන රටවල පැතිරුණ ප්‍රදේශයකි.

~ ලෝකයේ හෙරෙ‍ායින් වගා කරන කළාපයන් ~

හෙර‍ොයින් නිෂ්පාදනයට අවශ්‍ය වන ප්‍රධාන සංඝටකය ලබාගන්නේ ඕපියම් ප‍ොපි ශාකයේ ගෙඩි වලිනි. දම්, රතු, ර‍ෝස හෝ සුදු පැහැති මල් වලින් හට ගන්නා හොදින් පැසුණු ගෙඩි තියුණු පිහියක් ආධාරයෙන් කැපුමක්‍ යොදා එයින් වෑහෙන කිරි (Opium latex) එකතු කර ගැනීම මෙම ක්‍රියාවලියේ පළමු පියවරයි. අනතුරුව මෙම කිරි උදුනක දමා රත් කර එහි ඇති ජලය ඉවත් කරගනු ලබයි. අනතුරුව මෙම සංයෝගය උදුනක තබා රත් කරන අතර එයට කැල්සියම් හයිඩ්‍රොක්සයිඩ් (Calcium hydroxide/Ca(OH)₂) සහ ඇමෝනියම් ක්ල‍ොරයිඩ් (Ammonium chloride/NH₄Cl) එක්කර හොදින් මිශ්‍රකර මිශ්‍රණය පෙරාගනු ලබයි. අනතුරුව මෙයට අවශ්‍ය කරන මොර්ෆීන් සංයුතිය එකතුකර ගැනීමට ඇසිටික් ඇන්හයිරයිඩ් (Acetic anhydride/(CH₃CO₂) O), සෝඩියම් කාබනේට් (Sodium carbonate/Na₂CO₃) හා ජලය එක්කර මිශ්‍රණය නැවත පෙරාගනී.

~ ඕපියම් ගෙඩියෙන් කිරි ලබා ගැනීම ~

මෙයින් ලබාගන්නා මිශ්‍රණය දුඹුරු පැහැයක් ගන්නා අතර මෙය ඩයිඇමොර්ෆීන් (diamorphine) හෝ දුඹුරු සීනි (Brown sugar) ලෙස හදුන්වයි. මෙය ප්‍රධාන වශයෙන් අපනයනය කරනු ලබන්නේ යුර‍ෝපයටයි. මෙම මිශ්‍රණය ස්පටිකීකරණයට (Crystallization) ලක්කර වෙනත් විවිධ රසායන ද්‍රව්‍ය ගණනාවක් එක්කර ගැනීමේන් පිරිසිදු සුදු හෙර‍ොයින් නිෂ්පාදනය කරයි. දුඹුරු සීනී බදුනක දමා රත්කරන ගමන් එයට ඩයි එතිල් ඊතර් (Diethyl either/(C₂H₅)₂O) සහ හයිඩ්‍රොක්ලොරික් අම්ලය (HCl) එකතු කර හෙරොයින් හයිඩ්‍රොක්ලොරයිඩ් (Heroin hydrochloride) නැතිනම් සුදු හෙර‍ොයින් නිර්මාණය කරයි. මෙම ප්‍රධන නිෂ්පාදන දෙකටම කැෆීන් (Caffeine), සීනී (Sugar), පැරසිටමෝල් (Paracetamol), Strychnine (මී පාසානම් වල අඩංගු රසායන ද්‍රව්‍යකි) හෝ වෙනත් විෂ රසායන එක්කර තනුක කර වෙළද පොළට නිකුත් කිරීම සිදුකරයි.

~ ප‍ොපි මල් ~

සාමාන්‍යයෙන් හෙර‍ොයින් ශරීරගත කරගන්නා ආකාර තුනකි. සුදු හෙර‍ොයින් බොහෝවිට එන්නත් කටුවක් ආධාරයෙන් ශරීරගත කරගනී. බොහ‍ෝවිට මෙහිදී සිදුකරන්න‍ේ හෙර‍ොයින් හැන්දකට දමා එය දෙහි යුෂ හෝ ජලය ස්වල්පයක් සමඟ මිශ්‍රකර ඉටිපන්දමක් වැනි යමක් ආධාරයෙන් මදක් රත් කර එන්නත් කටුවක් ආදාරයෙන් ශිරාවක් හරහා ශරීරගත කරගැනීමයි.

~ එන්නත් කටුවක් ආදාරයෙන් හෙරොයින් ශරීරගත කරගැනීම ~

දෙවන ආකාරය වන්නේ දුමක් ලෙස ඉරීම මඟින් ශරීරගත කරගැනීමයි. මෙය ආකාර දෙකකට සිදුකළ හැක. එක් ක්‍රමයක් නම් සිගරුට්ටුවක් ගෙන ප්‍රවේසමෙන් එහි දුම්ක‍ොළ යම් ප්‍රමාණයක් ඉවත් කර හෙර‍ොයින් දුම්ක‍ොළ හා මිශ්‍රකර නැවත සිගරුට්ටුව පුරවා එය ඉරීමයි. දෙවන ක්‍රමය නම් හෙර‍ොයින් හැන්දකට හා‍ේ ඊයම් ක‍ොළයකට දමා රත්කර එයින් නිකුත් වන දුම ආඝ්‍රහණය කිරීමයි. තුන්වන ක්‍රමය snorted/sniffed ල‍ෙස හදුන්වයි. මෙය නාසය හරහා කෙළින්ම කරන ශරීර ගතකර ගැනීමකි. බොහෝ විට මෙහිදි යොදා ගන්න‍ේ පිරිසිදු සුදු හෙර‍ොයින්ය. හෙර‍ොයින් කුඩා ප්‍රමාණ වලට වෙන්කර එය ර‍ොල් කරන ලද කුඩා කඩදාසි කැබැල්ලක් ආධාරයෙන් නාසය හරහා ශරීරගත කරගනී.

~ හෙරොයින් නාසය හරහා ශරීරගත කරගෑනීම ~ 

හෙර‍ොයින් වලින් ඇතිවන කෙටි කාලීන ප්‍රථිපලය නම් එය ශරීරගත කරගන්නාට ලබාදෙන ප්‍රභල සැනසිලිදායක (Sarge of sensation) හැඟීමයි. තමාග‍ේ සියළුම ගැටළු, ප්‍රශ්න ක‍ෙටි කාලයකට අමතක කරවා අතිශයින් සැනසිලිදායක පරිසරයක් ඇති කරවයි. මෙයත් සමඟ සමට සුවදායික උණුසුම් තත්වයක්ද දැනිය හැක. එ‍මෙන්ම උගුර කට වේලියන ස්භාවයක් ඇතිවේ. සමහර අවස්තා වලදී වමනය, හිසේ ඇතිවන කරකැවිල්ල හා ශරීරයේ කැසිල්ලක් වැනි තත්වයක් ඇතිවිය හැක. මෙම මුලික ලක්ෂනවලින් අනතුරුව නිදිබර ගතියක් ඇතිකරන අතර හෘද ස්පන්දනය වේගය හා ස්වසන වේගය අඩු කරයි‍. පැය කීපයකට පසුව මෙම තත්වය පහව යන අතර ශරීරයට නැවත හෙර‍ොයින්වල අවශ්‍යතාවය ඇතිවිය හැක. හෙර‍ොයින් වල ඇති භයානකම තත්වයනම් එය එකම එක් වරක් පමණක් භාවතා කිරීමෙන් පමණක් වුවද ඇබ්බැහිවීමට ඇති හැකියාවයි.